Święta Rozalia to święta chroniąca od zarazy, czyli „epidemiczna” święta. 2020 rok to zatem idealny czas, aby przyjrzeć jej się bliżej.

Historia św. Rozalii, zarówno za jej życia, jak i po śmierci, jest pełna ważnych wydarzeń. Dlatego też wyjątkowo długa i obfita w treść jest pieśń o św. Rozalii, której można posłuchać na niniejszej stronie. Tekst pieśni pochodzi ze „Śpiewnika kościelnego” ks. Michała Marcina Mioduszewskiego i w zapisanej tam wersji ma 25 zwrotek – w nagraniu słychać „jedynie” 18 z nich. Pierwsza część utworu opowiada o życiu Rozalii z Palermo, żyjącej w XII w na Sycylii. Była córką księcia, a ze strony matki spokrewniona była z samym Karolem Wielkim. Mając 14 lat samodzielnie złożyła śluby i poświęciła swoje życie Chrystusowi. Dlatego kiedy próbowano wydać ją za mąż, zdecydowała się na dozgonne dziewictwo i pustelnicze życie z Chrystusem, zatem odtąd mieszkała w górskiej grocie aż do śmierci. Okolicznych mieszkańców zadziwiała ta moda kobieta wiodąca pustelnicze życie, zyskała więc rozgłos, co również było przyczyną kilkukrotnej zmiany miejsc pustelni świętej.

Druga część pieśni to opis cudu, który miał zdarzyć się wiele lat później, bo w XVII wieku, kiedy św. Rozalia ukazała się pewnemu człowiekowi podczas epidemii dżumy trwającej w Palermo. Miała poinformować go, gdzie znajdują się jej relikwie, a następnie nakazała przenieść je do samego Palermo. Idealnie zachowane ciało znaleziono w jaskini na Monte Pellegrino. Po wykonaniu instrukcji świętej epidemia nękająca miasto ustała. Kolejna samotna zwrotka informuje słuchacza o tym, że w krakowskim kościele św. Barbary znajdują się relikwie Rozalii. Ostania część pieśni opisuje dramat ludzi nękanych epidemią, czyli tzw. „morowym powietrzem” lub po prostu „powietrzem”. Zaraza jest w tym opisie spersonifikowana i przedstawiona jako śmierć lub wojsko. Jedna ze zwrotek, które nie znalazły się w nagraniu, brzmi:

Miasteczka, wsie okopują,

Drzewem i strażą warują:

Nie przystępuj, wara tobie,

Niebezpieczno o tej dobie.

Rozalię przedstawia się najczęściej w wieńcu z róż, w otoczeniu groty, czasem z czaszką. Róże nawiązują z jednej strony do jej czystości, z drugiej – do imienia, z którym także wiąże się legenda. Matka Rozalii będąc w ciąży miała mieć natchniony sen, w którym otrzymała polecenie, aby nazwać córkę imieniem Rozalia, nieznanym do tej pory. Wspomnienie tej świętej w Kościele katolickim przypada na 4 września. Kult św. Rozalii wiąże się jednak głównie z wybuchami różnych epidemii, gdyż to właśnie wówczas odprawia się nabożeństwa ku czci tej świętej, a mieszkańcy okolic uratowanych od epidemii przez wstawiennictwo Rozalii wspominają te fakty w pieśniach i opowieściach.