Święta Barbara znana jest doskonale mieszkańcom górniczych regionów Polski jako patronka górników. Jej figury i obrazy znajdują się w kopalnianych kaplicach czy kościołach, np. na Śląsku. Jest na nich przedstawiana z mieczem i kielichem z hostią lub z wieżą czy gałązką palmową, często w koronie na głowie.

Skąd te atrybuty? To jasne – z historii żywota tej świętej.

Święta Barbara żyła w III wieku. Pochodziła z pogańskiej rodziny i gdy jej ojciec dowiedział się, że została chrześcijanką, chciał ją zmusić do wyparcia się wiary. Bezskutecznie – Barbara została zatem uwięziona w wieży. Miał jej się tam ukazać anioł, który udzielił jej Komunii Świętej. W końcu Barbara została skazana na śmierć poprzez ścięcie mieczem, poprzedzoną licznymi, straszliwymi torturami. Gałązka, z którą czasem przedstawia się św. Barbarę, to palma męczeństwa.

Wspomnienie św. Barbary przypada na 4 grudnia – jest to popularna na Śląsku Barbórka. W XX wieku w tym dniu odbywały się głównie uroczystości dla pracowników kopalń – uroczyste msze, pochody orkiestr dętych, a wieczorem także tzw. „karczmy piwne”, podczas których górnikom były wręczane nagrody (np. w postaci kiełbasy czy papierosów, nagrody pieniężne), odbywało się wspólne śpiewanie i muzykowanie przy poczęstunku. Śpiewane pieśni nie dotyczyły jednak samej świętej Barbary, a pracy górnika.

Pod koniec XX i na początku XXI wieku Barbórkę obchodzono także w szkołach i przedszkolach – dzieci przygotowywały występy złożone ze śląskich tańców i piosenek o górnikach, przebierały się w elementy galowych mundurów górniczych (chłopcy) czy śląskich strojów ludowych (dziewczynki). Nierzadko w tym dniu do przedszkola czy szkoły zapraszany był górnik, który opowiadał o swojej pracy.

W pozostałych częściach Polski Barbara była wspominana przede wszystkim jako patronka konających, proszących o dobrą śmierć i to tej tematyce poświęcone są pieśni i modlitwy do opisywanej świętej. Pieśń, którą znaleźć można na niniejszej stronie, pochodzi ze „Śpiewnika kościelnego” ks. Michała Marcina Mioduszewskiego, a jej tekst obfituje w odniesienia do żywota świętej. Tekst nawiązuje do relacji, iż ścięcia Barbary dokonał jej ojciec, Dioskor, jak również, że po ścięciu z szyi świętej wypłynęły mleko i krew. Wspomina o trzech oknach w wieży, w której była więziona, które symbolizować miały Świętą Trójcę. Tekst mówi w końcu o postaci św. Stanisława Kostki, któremu św. Barbara ukazała się w chorobie, przynosząc mu, wraz z aniołami, Komunię Świętą.